Ankeren, Hond van Pavlov en de sleutels van ankeren

Hond van Pavlov en de sleutels van ankeren

WAT IS ANKEREN?

Een anker, of ankeren, wordt omschreven als ‘het verbinden van een specifieke stimulus aan een specifieke respons’. Het is een externe prikkel die een interne ervaring of reactie teweeg brengt. We leggen voortdurend ankers vast en we reageren er ook voortdurend op. We hebben dus allemaal ankers. We hebben ankers nodig om te kunnen functioneren in het leven.

HOND VAN PAVLOV

Het meeste gekende voorbeeld van ankeren of het stimulus-responsprincipe, is de theorie en het experiment van Pavlov, gekend als ‘hond van Pavlov‘. Pavlov toonde aan dat er zowel bij honden als bij mensen sprake is van geconditioneerd gedrag. Hij gaf zijn honden op bepaalde tijdstippen te eten en liet op hetzelfde moment dat de honden het vlees roken en zagen een bel rinkelen. De honden begonnen te kwijlen omdat ze het vlees roken en zagen. Dit herhaalde hij meerdere keren, telkens liet hij de bel rinkelen wanneer ze te eten kregen. De bel werd op deze manier verankerd aan de geur van het eten. Na verloop van tijd liet Pavlov het eten weg en liet hij enkel de bel rinkelen. Dit zorgde ervoor dat de honden gingen kwijlen. De honden hadden dus, volledig onbewust, een link gelegd tussen de bel en het eten. Pavlov had dus een specifieke stimulus (de bel) verbonden aan een specifieke respons (kwijlen).

Eigenlijk was het niet Pavlov, maar wel Twitmeyer die voor het eerst het stimulus-responsprincipe onderzocht en aantoonde aan de hand van de kniereflex. Twitmeyer testte de kniereflexen van zijn patiënten met het gekende hamertje. Hij tikte met het hamertje op de knie en liet een bel rinkelen. Dat herhaalde hij enkele keren. En als Twitmeyer nadien de bel liet rinkelen, maar niet met het hamertje sloeg, maakte de knie toch de reflex. De persoon reageerde dus op de stimulus, het anker. Twitmeyer toonde zijn theorie tijdens een congres voor medici. Helaas werd zijn theorie niet met enthousiasme onthaald, de medici waren niet onder de indruk. Pavlov haalde de theorie van Twitmeyer later weer boven, paste het toe op honden en wist er zijn naam aan te geven, deze keer wel met succes. Hond van Pavlov werd wereld bekend, hij behaalde zelfs de Nobelprijs.

ANKEREN BIJ MENSEN

Op deze manier werkt ankeren ook bij mensen. Meestal worden deze ankers onbewust geïnstalleerd, het zijn automatismen geworden. Wanneer iemand zich in een bepaalde (intense) stemming bevindt en een bepaalde stimulus wordt tegelijk met het hoogtepunt van die toestand aangeboden, dan raken de stimulus en de respons (de stemming) neurologisch met elkaar verbonden. Wanneer de externe stimulus, dit is het anker, daarna weer voorkomt, volgt de stemming (respons) automatisch. Een anker wordt geïnstalleerd door herhaling of door frequentie, uitzonderlijk door grote intensiteit (bijvoorbeeld bij een trauma). Ankers kunnen heel krachtig zijn en hebben veel invloed omdat ze onmiddellijke intense stemmingen kunnen oproepen.

We zijn dus als het ware geconditioneerd of geprogrammeerd. We leren gedrag aan als een reactie op een externe prikkel. Zelfs al in de baarmoeder wordt het ongeboren kind geprogrammeerd om op bepaalde prikkels te reageren. We veranderen ook onafgebroken onze ervaringen als reactie op onze omgeving en externe stimuli. We maken voortdurend positieve en negatieve ankers aan voor onszelf. We zijn dus enorm flexibel in ons gedrag. Wat positief is, want dat betekent dat we ankers ook kunnen veranderen. Ankers werken zo snel dat we ons er meestal niet van bewust zijn.

SOORTEN ANKERS

Ankers kunnen op verschillende niveaus bestaan. Een anker kan bestaan uit een woord, een zin, bepaalde muziek, een aanraking, een bepaalde smaak of geur, een voorwerp, kleding,..We onderscheiden ankers voor elk van deze zintuiglijke ervaringen. We hebben visuele, auditieve, kinesthetische, olfactorische (geur) engustatieve (smaak) ankers. Je hebt ‘universele ankers’ zoals stoppen voor een rood licht, opzij gaan als je de sirene van een ambulance hoort, … Daarnaast heb je persoonlijke ankers zoals een gevoel dat bij je opgeroepen wordt bij een bepaalde geur

Enkele voorbeelden van ankers:

  • Wanneer een verkoper zijn maatpak aantrekt en hij ziet zichzelf ermee in de spiegel en hij voelt de textuur van de stof op zijn huid, komt hij onmiddellijk in het gevoel van verkopen en spreekt hij automatisch hulpbronnen aan die belangrijk zijn om zijn klanten te overtuigen. (visueel enkinesthetisch anker)
  • Reclamemakers maken veel gebruik van ankers. Denk maar aan reclame op TV, logo’s,…Jeziet suggestieve beelden die plezierige emoties oproepen, zoals lachende mensen, mooie muziek, … Deze beelden worden dan gekoppeld aan een bepaald product zonder dat ze er in feite iets mee te maken hebben. Zo wordt er bij je een anker gelegden ga je deze emoties automatisch terug voelen als je het product in de winkel ziet liggen. (visueel en auditief anker)
  • Slogans zijn vaak ook ankers en gekoppeld aan een bepaald gevoel. Denk maar aan Yes, we can! (auditief anker)
  • Verkeersborden zijn voor iedereen duidelijk. Ook verkeerslichten, je weet dat je bij een rood licht moet stoppen. (visuele ankers)
  • Vakantiefoto’s bekijken brengt je terug in een ervaring van plezier, … (visueel anker)
  • Een liedje op de radio kan je terug naar de ervaring brengen van bijvoorbeeld je eerste liefde, een begrafenis,… (auditief anker)
  • Het parfum ruiken van iemand die je goed kende, laat je terug denken aan deze persoon.(olfactorisch anker)
  • Het horen van je trouwliedje, brengt je terug in het liefdevolle en aangename gevoel van toen je met je partner de openingsdans danste. (auditief anker)
  • De geur van kaneel kan je terug het gevoel geven van je grootmoeder die speculaas bakte.(olfactorisch anker)
  • Als je ooit een nare ervaring op bijvoorbeeld een boot had, dan kan je al angstig worden bij het zien van een boot of water. (visueel anker)
  • Rituelen kunnen ook als ankers werken. Het kan dan gaan om een slogan of kreet (auditief anker), een beeld (visueel anker), het aansteken van geurkaarsen (olfactorisch anker), het uitvoeren van een bepaalde handeling of dans (visueel en kinesthetisch anker).

VOORDELEN VAN ANKERS

Wij zijn dus als het ware geconditioneerd of geprogrammeerd. Op zich is daar niets mis mee want ankers hebben ook heel wat voordelen. Stel dat we constant zouden moeten nadenken over wat we doen, zoals bij het open doen van een deur of autorijden, dan zou ons leven er niet gemakkelijker op worden. We hebben ankers of programmaties nodig om normaal te kunnen functioneren.

We hebben dus allemaal onbewuste ankers. We zouden kunnen zeggen dat we voor 99% geprogrammeerd zijn. Persoonlijke ontwikkeling betekent dat je je bewust wordt van deze ankers of automatismen en dat je ze ook leert aanpassen indien dat nodig is, bijvoorbeeld bij minder leuke ankers of ankers die jou belemmeren.

EEN HULPBRON ANKEREN

Ankers zorgen ervoor dat we eenzelfde stemming, ervaring of emotie kunnen oproepen, zonder dat we over de inhoud van die stemming, ervaring of emotie moeten praten. Op die manier wordt het voor ons mogelijk om aan verandering te werken en geeft het ons de keuze om nieuwe ervaringen voor onszelf te creëren, bijvoorbeeld iets doen wat we tot vandaag niet durfden. We willen immers graag behouden wat goed werkt en veranderen wat niet goed werkt. We willen de goede zaken graag verankeren zodat er een blijvend effect ontstaat. Men zegt ook wel eens dat we het goede moeten zien vast te houden.

Dit is wat ankers doen, ze zorgen ervoor dat we het goede vasthouden. Daarnaast kunnen we ankers ook gebruiken om minder leuke ankers te veranderen, om te vormen. Niet alle ankers zijn positieve associaties. Onprettige of negatieve ankers kunnen een diepe indruk nalaten. Een pijnlijke gebeurtenis kan een scherp beeld in ons geheugen zetten of een klank nalaten die weer tevoorschijn komt als er zich omstandigheden voordoen, die overeenkomsten hebben met de pijnlijke gebeurtenis van toen. Angsten en fobieën zijn een voorbeeld van negatieve ankers.

Je bent dan geconditioneerd om de emotie van toen weer te koppelen aan een situatie in het nu. Angsten en fobieën zijn daar een voorbeeld van. Naast alle ankers (positieve en negatieve) die we in ons leven onbewust installeren, kan je ook bewust positieve ankers installeren. Ankers die onze hulpbronnen aanspreken of ons in een positieve stemming brengen, kunnen ervoor zorgen dat we onze doelen of gewenste resultaten kunnen halen. We noemen dit het ankeren van hulpbronnen of resources.

Een hulpbron anker of een resource anker is een effectieve techniek om jezelf in een postieve of vermogende stemming of staat te brengen. De techniek wordt onder andere gebruikt door topsporters. Door een resource anker of hulpbron bij jezelf te gaan installeren, kan je dit anker afvuren’ op het moment dat jij het wilt zodat je in die stemming komt. Wat we dus met ankeren gaan doen is het Overbrengen van hulpbronnen. Het gaat over interne hulpbronnen. We hebben immers niet zo veel aan externe hulpbronnen, wanneer de interne hulpbronnen niet in orde zijn.

Bij ankeren gaan we ervan uit dat we beschikken over alle hulpbronnen die we nodig hebben. Het probleem is net dat we een bepaalde hulpbron niet kunnen aanwenden in een bepaalde context, wanneer we ze juist wel nodig hebben. Wat we dan gaan doen is op zoek gaan naar een situatie waarbij de hulpbron wel aanwezig was. Deze situatie en hulpbron gaan we dan ankeren. Ankers worden dus vooral gebruikt om je ‘interne representatie’ te herstructureren.

Ankers worden gebruikt om:

  • Een interne toestand (internal state) of gevoel te veranderen.
  • Een emotie vast te houden of te versterken.
  • Een bepaald gedrag te veranderen.
  • Een bepaalde, belemmerende reactie te veranderen in een betere reactie.
  • Een hulpbron van de ene naar de andere context of situatie over te brengen. Dit is het aanspreken van je hulpbronnen.
  • Vervelende gewoontes te doorbreken en te vervangen door betere gewoontes.

DE SLEUTELS VAN ANKEREN

Een goed uitgevoerd anker, voldoet aan vier essentiële principes, die ook wel de sleutels van ankeren worden genoemd:

  • De intensiteit van de ervaring:

Een anker werkt alleen wanneer we op dat moment een intense ervaring beleven. Wanneer we een matige sfeer of beleving ankeren, krijgen we nadien ook matigheid als reactie. Wanneer we een uitgelaten, blije sfeer ankeren, dan zal de intensiteit nadien ook groter zijn. Het is dus belangrijk om een intense ervaring als basis voor het anker te gebruiken. Dus hoe sterker je de bronervaring voelt, hoe sterker het anker. Dit betekent dat je goed moet associëren en dient te zien, horen en voelen hoe het was.

  • Een unieke, specifieke stimulus:

Een alledaagse stimulus gaat een alledaagse reactie oproepen. Kies daarom een unieke stimulus. Dit kan een aanraking en/of een woord zijn. Een handdruk kan niet gebruikt worden, want dat is geen unieke stimulus, dat is te alledaags. Een druk op je arm of knie,kan bijvoorbeeld wel.

  • De timing van het anker:

Het anker is succesvol wanneer de timing juist is, dit betekent dat het wordt geïnstalleerd op het moment dat de intensiteit van de ervaring op het hoogtepunt is.

Ankeren, Hond van Pavlov en de sleutels van ankeren
  • De herhaling van de stimulus:

Wanneer het anker door een unieke stimulus tijdens een intense ervaring op het juistemoment is geïnstalleerd, dan is het belangrijk om het anker te kunnen herhalen. Het heeft pas zin wanneer we met behulp van de gekozen stimulus het anker opnieuw kunnen oproepen.

ANKERS EN GEWOONTES EN PLAATSEN

Je merkt dat we heel wat bewuste en onbewuste ankers in onszelf hebben geprogrammeerd. Heel wat gewoontes of plaatsen zijn ook ankers.

Voorbeelden:

  • Wanneer je geen zin hebt om te sporten, maar je trekt je sportkleren aan, dan ben je weg. Je kan deze gewoonte dan aankweken door je sportkleren al klaar te leggen en aan te doen. Uiteraard kan je ook een anker installeren voor discipline of ‘in actie schieten’.
  • Ook plaatsen kunnen geankerd zijn. Als je bijvoorbeeld telkens opnieuw eet wanneer je in de zetel voor de TV zit, dan ga je mogelijks ook buiten etenstijd willen eten als je in deze zetel zit. De zetel is dan een anker geworden. Het is dan de kunst om dit te doorbreken.
  • Een ander voorbeeld is de slaapkamer. Als je als koppel vaak ruzie maakt in bed, dan kan deze plaats een plek van ruzie en onrust worden. Problemen bespreek je dus best nooit in de slaapkamer.
  • Wanneer je je geliefde of een kind alleen maar aanraakt wanneer hij/zij verdrietig is, dan kan ook dit een anker worden. Als je hem/haar dan aanraakt wanneer het goed gaat, kan dit verdriet opwekken of voor de andere persoon raar aanvoelen.

TOT SLOT

Wees je dus steeds bewust van de ankers die je onbewust kan leggen op jou opgelegd zijn. Met een coachingsplan van Wolfious kan ik je leren om positieve ankers te leggen en negatieve ankers te neutraliseren. Vraag een vrijblijvend initiatiegesprek aan via het contactformulier.


Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *